HAITI

Jacmel

"W tym czasie ustąpiły i inne posterunki pod wzmagającym się naciskiem wojsk jenerała Ferrou. W Jacmel Modzelewski z początku wstrzymywał nacierających, lecz później w miarę ubytku sił nie mógł się oprzeć. Cofnął się do kościoła, w którym (16 czerwca) do późnej nocy bronił się, lecz dla braku ...

Gros Morne

"Reszta sił francuskich wraz z 5 kompaniami polskimi miała ruszyć znad rzeki Manzello paru szlakami w góry dla ich pacyfikacji. 3 kompanie polskie (ok. 200 żołnierzy) skierowano ku Gros Morne. Tu ich oczekiwał gen. Brunet. Po zasileniu oddziałami francuskimi, poprowadził wyprawę doliną rzeiki Manzello, ...

Petit Goave

"Podsuwający się od tej strony powstańczy generał Nicolas Geffrard starał się przeciągnąć dowódcę fortu Mulata Michała Delpèche’a, mocno związanego z gen. Laplume’em wizją silnej pomocy ze strony brytyjskiej; udało mu się w każdym razie pozyskać część garnizonu kolorowego, który wpuścił ...

Port-de-Paix

"Gdy już podeszła awangarda niedaleko widety nieprzyjacielskiej, zatrzymał się podoficer, aż nad­szedł generał z podporucznikiem Pretwiczem. Oznaj­mił Pretwiczowi, że tu już stoi pikieta nieprzyja­cielska. Generał na to oświadczył, że potrzeba dotrzeć i przekonać się o nieprzyjacielu, ponieważ ...

Plaisance

'Kwatera główna .znajdowała się w Plaisance, na północny zachód od Marmelade. Dywizja liczyła etatowo 4288 żołnierzy z 31., 38., 79., 86. półforygady liniowej, 5., 7., 30. półbrygady lekkiej, Legionu Ekspedycyjnego, batalionu niemieckiego, oddziałów artylerii i żandarmerii. Było tego bardzo niewiele ...

Saint Marc

"Po drugiej stronie rzeki rozciągała się niezmiernie żyzna równina Artibonite, której produkty kierowano na sprzedaż do Saint Marc. Od strony zatoki miasto było ubezpieczone fortem, od strony lądu bastionem i fosą. Gen. Dessalines mógł się pochwalić, że przywrócił spokój i łączność na tym ...

Haut Cap

"Szef Wodziński doszedł jednak do wniosku, że rankiem mogą nadejść powstańcom posiłki, a gdy amunicja wyczerpie się, czeka Polaków zguba. Zarządził więc przebicie się przez otaczający pierścień. Udało mu się to po zaciętej walce, przy czym Polacy stracili stukilkudziesięciu zabitych, rannych i ...

Grand Goave

"Następnie ruszył Rochambeau do Petit Goâve z dobrym portem. Podobne zalety miało sąsiednie Grand Goâve. Wokół obu rozciągały się plantacje trzciny cukrowej. Obie osady były nieobronne."

Mirebalais

"Trzeci batalion naszej 113-ej półbrygady. Po przybyciu do wyspy San-Domingo, wylądowawszy w Port-au-Prince pod dowództwem generała Baudet, batalion rzeczony zajmował w departamencie zachodnim la Croix des Bouąuets, Leogane i Mirbalais."

Limbe

"Terenem działania dywizji była zachodnia część okręgu Le Cap z gminami Limbe, Borgne, Port Margot, Plaisance i Acul (na pograniczu równiny Artibonite). Protestowano, że Marmelade z tytułu położenia nie powinna należeć do dywizji."

Cap-Haitien

"W pięknym tym i niegdyś bogatym, dziś całkiem zburzonym mieście utrzymywała się jeszcze główna kwatera jenerała Rochambeau, naczelnego rządzcy wyspy. W por­cie znaleźliśmy kilkanaście rozmaitej wielkości okrętów wojennych i admirała Latouche Trecil, któremu składa­jąc raport, dostrzegliśmy ...

Borgne

"Francuzi opuścili sta­nowisko koło Borgno, ambarkowali nasze niedo­bitki na fregaty i do Cap Français przewieźli, re­sztę zaś batalionu naszego postawili w cytadeli Petittans, gdzie najzaraźliwsza choroba panowała i na nią wielu zmarło."

Jeremie

"Mieszkańcy zaczęli opuszczać miasta i udawać się do wysp sąsiednich, najwięcej do hiszpańskiej Kuby. Z takiej sposobności korzystał w Jérémie Fresinet;  wsiadł na obywatelski okręt z adiutantami swoimi,  z nimi i kapitan Zimirshi po wymarciu starszych, komenderujący batalionem 2-gim, gdyż już od ...

Les Cayes

"Statki nasze, jedne wcześniej, drugie później przybiły do brzegu u miasta Cayes, ściągnęły mnóstwo ciekawych, tak białych jak czarnych; biali szczególnie witali nas z oznakami szczerej radości i bardzo spra­wiedliwy mieli do tego powód, gdyż na parę dni wprzód miasto było atakowane przez murzynów ...

Port-au-Prince

"Polacy w Port au Prince byli rozproszeni niewielkimi komendami po fortach i bateriach, przy czym najsilniejszy — bo liczący około 150 ludzi — oddział przebywał przy umocnieniach Porte Léogane (bramy zachodniej miasta)."

Aquin

"Zbliżała się i dla nas chwila, ewakuowaliśmy mia­sto Aquin zajmowane jedną kompanią z batalionu I-go, dowódca jej kapitan Zieleniewski zrąbany przez kawalerię murzyńską, po dostaniu się do Cayes umarł."

Tortuga

"Nierównie jeszcze więcej zginęło chorych, a wśród nich podobno kapitan Kamiński i Pągowski Karol z wielu rodakami, o dobę wcześniej w noc straszliwą z 17 na 18go, na wyspie Żółwiej od miejscowych niewolników i na czółnach przedostających się band zbójeckich."

Gonaives

"Z II batalionu pozostawiono w Môle tylko grenadierską kompanię Dziurbasa, reszta ruszyła w składzie mieszanej dywizji Dessalinesa ku Gonaïves, miastu leżącemu nad zatoką o tej samej nazwie, stanowiącemu znaczny ośrodek produkcji bawełny."

Tiburon

"Po nim objął francuski jenerał Sarqueleux naczelną nad kolumną polską komendę i wraz z szefem brygady Bernardem na Koratas uderza. Tam to nasz Bernard, prowadząc legionistów do ataku, kulą w piersi trafiony, zabity został, a legioniści, wodzów swoich utraciwszy, dalej do ataku iść się wzbronili i ...

Acul-du-Nord

"Trudna do sprawdzenia jest wersja Luxa i Wierzbickiego, że Francuzi zajęli z powrotem miasteczko. W akcji tej bowiem już nie uczestniczył kpt. Grotowski, który śladem 2. i 5. kompanii skierował się do Acul. W Acul zebrała się cała brygada Clervaux (7 X), po czym powróciła do Haut Cap."

Fort Picolet

"Potężny fort Picolet na skale posiadał 3-piętrowe baterie i z pomocą nieco słabszego fortu Saint Joseph był w stanie zamknąć port, gdyż. każdy okręt czy statek musiał przepływać w odległości o 1/4 mili od nich."

Fort Olivier

Fort Olivier umiejscowiony w miejscowości Saint Luis de Sad. Wybudowany przez Francuzów w XVII wieku. Pełnił funkcje obronne dla południowej części kolonii Saint Domingue. Był głównym bastionem przeciwko anglikom, którzy atakowali kolonie od strony Jamajki. Po rewolucji jako jeden z niewielu fortyfikacji ...

Fort Liberte

"Dzięki temu murzyński szef brygady ściągnąwszy blisko 2000 powstańców, zmusił komenderującego załogą Fort Dauphin Francuza Corvinusa do kapitulacji, gwarantując życie mieszkańcom."

Fort Saint Michel

Fort wybudowany w czasach kolonialnych przez Francuzów. Jego zadaniem było obrona miasta Cap Francais (obecnie Cap Haitien) przed atakami od strony lądu na wschód od bram miasta. Położony na wzniesieniu, obecnie pełni funkcje rytualne dla mieszkańców Cap Haitien, gdzie odbywają się wspólne modły i ...

Fort Oggy

Fort wybudowany przez Haitańczyków zaraz po wywalczeniu niepodległości. Miał bronić południa wyspy od ponownego ataku francuzów. Umiejscowiony na górze przy mieście Jacmel, jest wizytówką południa z pięknym widokiem na krajobraz zatoki i miasta.

Cazale

Pierwszy polski żołnierz, który zamieszkał w Cazale nazywał się Zalewski, stąd nazwa miejsca Cazal, czyli dom Zalewskiego. Z biegiem czasu do Cazale przybywało więcej polskich żołnierzy, aby osiąść spokojnie w polonijnej wiosce. W tym czasie pewna grupa Brytyjczyków, próbowała wyrzucić Polaków z ...

Fond Blanc

Mała miejscowość w górach, która leży w sąsiedztwie z Cazale. Poprzez swoje bliskie położenie Fond Blanc i Cazale tworzyły mikro aglomeracje polonijną na Haiti. Podobnie jak w przypadku Cazale i tu osiedlali się polscy legioniści zaraz po odzyskaniu przez Haiti niepodległości. Wiele dokumentów o Fond ...

Fond-des-Blancs

Miejscowość się w departamencie Sud na Haiti w Aquin Arrondissement. Jest domem wielu ludzi polskiego pochodzenia, którzy przyłączili się do haitańskiego ruch oporu w czasie wojen napoleońskich, po zmianie stron z walk w pułkach francuskich. Po zakończeniu buntu zaoferowano im obywatelstwo haitańskie.

Port Salut

Po rewolucji niepodległościowej Port Salut został wyznaczony przez nowe władze jako miejsce, gdzie m.in. mogą osiedlać się Polacy. Nie zachowało się wiele informacji i dokumentów na temat historii polonii w Port Salut, jednakże podczas podróży spotkaliśmy potomków polaków zamieszkujących okolice ...

Gri Gri